Ήταν δεν ήταν 18 χρόνων το 1960 ο Γιάννης Ασλανίδης, με καταγωγή από την Κερασούντα, όταν ακούγοντας τη διαπρύσια διάλεξη του λαϊκού τότε και σήμερα Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου Γιαννουλάτου, ένιωσε το πρώτο σκίρτημα για την εξωτερική ιεραποστολή.
Η βαθύτατη επιθυμία του για προσφορά και για μετάδοση του λόγου του Χριστού σε ανθρώπους φτωχών χωρών, που δεν Τον άκουσαν ποτέ τους, γιγαντώθηκε κατά τα χρόνια παραμονής του κοντά στον μακαριστό Επίσκοπο Φλώρινας Αυγουστίνο Καντιώτη κι έγινε σκοπός ζωής όταν εγγράφηκε στη Ριζάρειο Ανωτέρα Ιερατική Σχολή Αθηνών.
Όταν το 1975 βρέθηκε για πρώτη φορά στο Ζαΐρ (Κογκό), στο πλαίσιο ιεραποστολικής αποστολής, ήξερε πως είχε βρει αυτό που πραγματικά επιθυμούσε στη ζωή του. Εκμυστηρεύθηκε τον πόθο του στον Άγιο Παΐσιο και αυτός του συνέστησε να αποκτήσει πρώτα τη μοναχική ιδιότητα στην Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου του Αγίου Όρους (φωτ. αριστερά).
Στο εξής και για περίπου έντεκα χρόνια, μέχρι το 1989, όταν ένα τροχαίο δυστύχημα έκοψε πολύ πρόωρα το νήμα της ζωής του στα βάθη της Αφρικής, ο πατήρ Κοσμάς Γρηγοριάτης, ο Πόντιος ιεραπόστολος του Ζαΐρ, έδωσε την ψυχή του, διδάσκοντας την ορθόδοξη πίστη σε Αφρικανούς και βοηθώντας ώστε να δημιουργηθούν γι’ αυτούς όσο το δυνατό καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Η καθημερινότητα σε έναν οικισμό του Κολουέζι
Στην περιοχή της Κερασούντας γεννήθηκαν και οι δύο γονείς του πατρός Κοσμά. Ο πατέρας του Δημήτρης, λίγο πριν από τον ξεριζωμό από την αλησμόνητη πατρίδα βρέθηκε στο Σότσι, ενώ η μητέρα του Δέσποινα (το γένος Ξενίδου) ήρθε στην Ελλάδα απευθείας από την Κερασούντα. Η μητέρα του ήταν παπαδοκόρη και είχε άλλα 13 αδέλφια. Οι γονείς του πατρός Κοσμά γνωρίστηκαν στο χωριό Θεοδόσια του Κιλκίς, όπου εγκαταστάθηκαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, και έκαναν οικογένεια.
Ο π. Κοσμάς Γρηγοριάτης
Ο πατήρ Κοσμάς γεννήθηκε την 1η Απριλίου 1942 και ήταν ο πρωτότοκος γιος με άλλα τρία αδέλφια. Το 1947 η οικογένεια –λόγω των δύσκολων συνθηκών εκείνη την εποχή– μετεγκαταστάθηκε στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης.
Το 1960 ο κατά κόσμον Γιάννης Ασλανίδης αποφοίτησε από το τμήμα Εργοδηγών-Ηλεκτρολόγων του «Ευκλείδη» και ενώ είχε ήδη ολοκληρώσει την κατήχησή του στη Χριστιανική Ένωση Εργαζομένων Νέων Θεσσαλονίκης. Όταν υπηρετούσε τη θητεία του στο Πολεμικό Ναυτικό, συνδέθηκε με την Ιεραποστολική Αδελφότητα «Σταυρός» του Αυγουστίνου Καντιώτη, στην οποία υπήρξε μέλος για εννέα χρόνια. Ακολούθησε τον Καντιώτη στη Φλώρινα ως εργοδηγός και με τη βοήθεια εθελοντών ανοικοδόμησε ευαγή ιδρύματα της Ιεράς Μητρόπολης Φλώρινας, έχτισε συνοικισμό τσιγγάνων που βαφτίστηκαν χριστιανοί από τον Καντιώτη, ανήγειρε ναούς, ενοριακά κέντρα, γηροκομείο, ορφανοτροφείο, τον Οίκο Μακεδονικής Χειροτεχνίας κ.ά. Ακόμα και τον πασίγνωστο σταυρό σε υψόμετρο 1.020 μέτρων, στην κορυφή του βουνού πάνω από τη Φλώρινα, τον τοποθέτησε ο Γιάννης Ασλανίδης.
Ο σταυρός της Φλώρινας (φωτ.: vounisios.pblogs.gr)
Την πρώτη του ιεραποστολή στο Κολουέζι την έκανε σε ηλικία 33 ετών, όταν σπούδαζε στη Ριζάρειο Ανωτέρα Ιερατική Σχολή Αθηνών. Στο Ζαΐρ έμεινε τότε δέκα ημέρες. Το 1977 εισήλθε στην ιερά μονή Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους και μετά από έναν χρόνο παραμονής εκάρη μικρόσχημος μοναχός και έλαβε το όνομα Κοσμάς.
Στη συνέχεια έφυγε για το Ζαΐρ, ενώ κάθε δύο ή τρία χρόνια επέστρεφε για λίγο στον Άγιον Όρος για ανανέωση, εξομολόγηση, προσευχή και λήψη οδηγιών για την περαιτέρω πορεία του έργου του. Το 1980 έγινε Πνευματικός και αργότερα χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης από τον μητροπολίτη Κεντρώας Αφρικής, Τιμόθεο.
Βαπτίσεις στον ποταμό Λουαλάμπα
Αγνός, ευαίσθητος, αλλά και ιδιαίτερα δυναμικός ήταν ο ζηλωτής του ευαγγελισμού των Αφρικανών ιερομόναχος Κοσμάς. Τον ενδιέφερε κυρίως η σωτηρία των ανθρώπων και η στερέωση της Ορθοδοξίας στο Ζαΐρ. Θεωρούσε πρωταρχικό του καθήκον να μυήσει τους νεοφώτιστους Αφρικανούς στην Ορθόδοξη Λειτουργική ζωή, με την τέλεση συχνών Ιερών Ακολουθιών και Αγρυπνιών και τη διδασκαλία της βυζαντινής μουσικής κατά το Αγιορείτικο τυπικό. Σ’ αυτά τον βοήθησε η καλή γνώση της γλώσσας των ντόπιων, της σουαχίλι.
Ο πατήρ Κοσμάς είχε ως βάση για τους ιεραποστολικούς αγώνες του στο Κογκό το Κολουέζι και δρούσε σε μια περιοχή έκτασης περίπου τριπλάσιας από την Ελλάδα!
Στα έντεκα χρόνια του αγώνα του ανήγειρε ιερούς ναούς, κήρυξε και κατήχησε Αφρικανούς και βάφτισε περίπου 15.000 άτομα. Οργάνωσε ένα μεγάλο αγρόκτημα 3.000 στρεμμάτων και ζωοτροφείο για την παραγωγή και προσφορά τροφής στους ιερείς, στους κατηχουμένους, αλλά και στους μη ορθόδοξους λεπρούς και φυλακισμένους.
Η φάρμα της ιεραποστολής
«Το δόσιμο να είναι αληθινό, ολοκληρωτικό, δίχως κρατούμενα, με διάθεση αυτοθυσίας και απαρνήσεως και με σκοπό να αφήσουμε τα κόκαλά μας μεταξύ των ιθαγενών επί του ιεραποστολικού πεδίου», έλεγε ο πατήρ Κοσμάς.
Ο ήλιος μόλις είχε βάψει με κόκκινα χρώματα τον ορίζοντα στο Ζαΐρ το απόγευμα της 27ης Ιουνίου 1989, και ο πατήρ Κοσμάς κατευθύνονταν με ένα τζιπ από το Λουμπουμπάσι στο Κολουέζι.
Στο όχημα επέβαιναν ακόμα ο Έλληνας πρόξενος στη χώρα Διονύσιος Κιβετός και ο ιθαγενής Μωυσής, ο οποίος συνόδευε στις περιοδείες του τον πατήρ Κοσμά.
Ιδιαίτερη ήταν η αγάπη του π. Κοσμά για τα ζώα
Από ένα μαγνητόφωνο ο ιεραπόστολος άκουγε το ορατόριο του Σωκράτη Βενάρδου
Κοσμάς ο Αιτωλός και έψαλλε χαμηλόφωνα, όταν πάνω στο τζιπ τους έπεσε ένα φορτηγάκι, το οποίο έρχονταν από την αντίθετη κατεύθυνση και μπήκε στο δικό τους ρεύμα κυκλοφορίας. Το τζιπ χτυπήθηκε πλαγιομετωπικά και αφού έκανε δύο τούμπες, έπεσε σε ένα χαντάκι. Επιτόπου σκοτώθηκε ο μακαριστός ιεραπόστολος, ενώ ακέραιοι βγήκαν οι δύο συνεπιβάτες του.
Η σορός του πατρός Κοσμά έμεινε για τρεις μέρες στο Λουμπουμπάσι. Πολλές μαρτυρίες έλεγαν ότι το σώμα του δεν πάγωσε και συνέχιζε να τρέχει αίμα από τις πληγές του. Η κηδεία του έγινε στο Κολουέζι και ο ιεραπόστολος ενταφιάσθηκε στον προαύλιο χώρο της ιεραποστολής. Τη νεκρώσιμη ακολουθία παρακολούθησαν περίπου 2.000 ορθόδοξοι ιθαγενείς.
Τρισάγιο στον τάφο του
Ο σαρκικός αδελφός του του πατρός Κοσμά, Γιώργος Ασλανίδης, ίδρυσε το 1990 προς τιμήν του τον Ιεραποστολικό Σύνδεσμο «Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός» στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης. Σήμερα πρόεδρος του συνδέσμου, ο οποίος έχει ως στόχο μεταξύ άλλων την ηθική και υλική ενίσχυση της εξωτερικής ιεραποστολής, είναι ο ανιψιός του ιεραπόστολου, Δημήτρης.
Ο σύνδεσμος διατηρεί μόνιμη συνεργασία με συνολικά 43 ιεραποστολές σε διάφορες περιοχές της Αφρικής, της Ασίας, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της Ευρώπης.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης