Δημήτριος Τσελεγγίδης
Ἐκφωνήθηκε στό Προκόπι Εὐβοίας στίς 8-8-2012 σέ
αἴθουσα τοῦ ξενώνα ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσου.
Εἶναι βιβλικὴ ἡ ἀλήθεια, ὅτι ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς ἀποτελεῖ τὴν θεμελιώδη πρϋπόθεση τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο, μέσω τῆς ἄμεσης θεοπτίας.
Ὁ Χριστὸς στὴν Ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλία Του μακάρισε ὅσους ἔχουν καθαρὴ τὴν καρδιά τους, γιατί αὐτοὶ θὰ δοῦν τὸ Θεὸ (Μθ. 5,8). Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀδιάψευτος, δὲν ἐπιστρέφει κενός, μένει "εἰς τὸν αἰώνα", καὶ ἐπιβεβαιώνεται ἐμπειρικὰ καὶ πληθωρικὰ πάντοτε στὸ πλαίσιο τῆς Ἐκκλησίας.
Ἂν ἡ θεοπτία, ὡς "ἀόρατη" θέα καὶ ἄμεση κοινωνία μὲ τὸν Τριαδικὸ Θεό, εἶναι ὁ ἀπώτερος καὶ ὁ κύριος σκοπὸς τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ἂν αὐτὴ ἡ θεοπτία βρίσκεται, ὡς ὀντολογικὴ δυνατότητα, στὶς προδιαγραφὲς τοῦ ἀναγεννημένου ἐκ Πνεύματος ἁγίου πιστοῦ, τότε ἡ κάθαρση τῆς καρδιᾶς, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς "πράξεως", εἶναι τὸ κατεξοχὴν πνευματικὸ "κλειδὶ" γιὰ τὴν πρόσβαση τοῦ ἀνθρώπου στὶς ρεαλιστικὲς προοπτικές τοῦ νέου ἐν Χριστῷ εἶναι του.
Οἱ προοπτικὲς αὐτὲς συνιστοῦν τὴν ἱερὰ ἀποστολὴ τοῦ κάθε πιστοῦ, πρωτίστως στὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του, ἀλλά παράλληλα συνιστοῦν καὶ τὸ περιεχόμενο τῆς ἱεραποστολῆς πρὸς τὸν ἐγγὺς καὶ τὸν μακρὰν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος, ἔτσι, γίνεται ἀληθινὰ πλησίον διὰ τῆς ἀγάπης.
Ἀξιολογικῶς, ἡ κάθαρση τῆς καρδιᾶς -κατὰ τὸν φερώνυμο τῆς θεολογίας ἅγιο Γρηγόριο- εἶναι ἀνώτερη τῆς θεολογίας. "Καλὸ εἶναι", λέει ὁ θεολόγος ἅγιος Γρηγόριος, "νὰ θεολογεῖ κανείς. Καλύτερο ὅμως εἶναι νὰ καθαρίζει τὸν ἑαυτό του γιὰ τὸ Θεό". Καὶ τοῦτο, γιατί μόνο μὲ τὴν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς διαφαλίζει ὁ ἄνθρωπος τὴ θεοπτία, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὸ ἀδιαμφισβήτητο θεμέλιο τοῦ ὀρθοδόξως καὶ ἀπλανῶς θεολογεῖν.
Καὶ ὄχι μόνον τοῦτο, ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς, ὡς ἁγιοπνευματική κατάσταση, παρέχει καὶ τὴν ἀσφαλῆ προϋπόθεση τοῦ ἀπλανῶς καὶ ὀρθοδόξως ἐνεργεῖν. Τόσο ὅμως τὸ ἀπλανῶς καὶ ὀρθοδόξως θεολογεῖν, ὅσο καὶ τὸ ἀπλανῶς καὶ ὀρθοδόξως ἐνεργεῖν, ἐνῶ ἀποτελοῦν ὀντολογικῶς δεδομένα, παραμένουν πάντοτε πρακτικῶς ζητούμενα, ὡς ἱερὰ ἀποστολὴ τοῦ κάθε πιστοῦ, ἀποστολή, πού καταξιώνει καὶ τὸ αὐτεξούσιό του.
Γιὰ νὰ κατανοηθοῦν πληρέστερα τὰ παραπάνω, θὰ προβοῦμε σὲ κάποιες θεολογικοῦ χαρακτήρα διευκρινίσεις.
Καταρχήν, θὰ ἀναφερθοῦμε ἀπαραιτήτως καὶ συνοπτικῶς σὲ κάποια δεδομένα τῆς θεολογικῆς ἀνθρωπολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἀναφέρονται στὴ σύσταση τοῦ ἀνθρώπου.
Μὲ βάση τὰ δεδομένα αὐτά, ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε κατ' εἰκόνα καὶ καθ' ὁμοίωσιν τοῦ Δημιουργοῦ του, τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Τὸ κατ'εἰκόνα, εἰδικότερα, ἀναφέρεται στὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία ἔχει νοῦ, λόγο καὶ πνεῦμα. Τὸ καθ' ὁμοίωσιν ἀναφέρεται στὴ χαρισματικὴ προοπτική τοῦ κατ'εἰκόνα, στὴ χαρισματικὴ δηλαδὴ θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἀκόμη πιὸ συγκεκριμένα, μὲ τὸ "ἐμφύσημα" τοῦ Θεοῦ στὸν Ἀδάμ, ὁ ἄνθρωπος ἔλαβε εὐθὺς ἐξαρχῆς, χαρισματικά, ὡς ὀντολογικὸ γνώρισμά του καὶ τὴν ἄκτιστη Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μὲ τὴν ὁποία καὶ μόνο μποροῦσε νὰ κοινωνεῖ ἄμεσα καὶ προσωπικὰ μὲ τὸν ἄκτιστο Δημιουργό του.
Παραβιάζοντας ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, πού τοὺς δόθηκε στὸν Παράδεισο, γιὰ τὴν ἄσκηση τοῦ αὐτεξουσίου τους καὶ τὴν ἑκούσια παραμονή τους στὸ ἀγαθό, ἔχασαν τὴ θεοποιὸ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ κατὰ συνέπεια τὸ καθ' ὁμοίωσιν, καὶ ἔγιναν ἡ αἰτία τῆς δουλείας τῶν ἀνθρώπων στὴν ἁμαρτία, τὸ θάνατο καὶ τὸν διάβολο. Ἔτσι, οἱ ἄνθρωποι στερήθηκαν στὸ ἑξῆς τὴ δυνατότητα, πού εἶχαν, νὰ κοινωνοῦν ἄμεσα καὶ προσωπικὰ μὲ τὸν Θεὸ διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ νὰ ἀναπτύσσονται δυναμικὰ καὶ ἀτελευτήτως στὸ καθ' ὁμοίωσιν.
Μὲ τὴν πρόσληψη ὅμως τῆς ἀνθρώπινης φύσεως ἀπὸ τὸ Θεὸ Λόγο καὶ τὰ σωτηριώδη γεγονότα τῆς ἐπιγείου ζωῆς τοῦ Χριστοῦ, παρέχονται στοὺς πιστοὺς πολὺ ἀνώτερες δυνατότητες, ἀπὸ ἐκεῖνες, πού εἶχε τὸ προγονικὸ ζεῦγος στὸν Παράδεισο. Ἡ Ἐκκλησία, ὡς τὸ μυστηριακὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, καθιστᾶ πλέον σταθερὴ τὴ ζωντανὴ κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ καὶ ἐμφανίζει τὴ χαρισματικὴ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἕνωση μ'Αὐτὸν ὡς ὑπερφυᾶ πραγματικότητα, πού καταπλήσσει καὶ αὐτὰ τὰ ἀγγελικὰ τάγματα.
Συγκεκριμένα, ὁ πιστός, ἐντασσόμενος στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸ βάπτισμα, ἀναγεννᾶται χαρισματικῶς καὶ θεραπεύεται ὀντολογικῶς ἀπὸ τὶς συνέπειες τῆς προγονικῆς πτώσεως, ἀπελευθερούμενος οὐσιαστικὰ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, τὸν αἰώνιο θάνατο καὶ τὴν κυριαρχία τοῦ διαβόλου. Ὡς ὀργανικὸ μέλος πλέον τοῦ μυστηριακοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ὁ πιστὸς γίνεται "συγγενής" τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ, κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, μὲ τὸ βάπτισμα "ἐνδύεται" χαρισματικῶς τὸν Χριστὸ (Γαλ. 3, 27), καὶ γίνεται μέλος "τοῦ σώματος Αὐτοῦ, ἐκ τῆς σαρκὸς Αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων Αὐτοῦ" (Ἐφ. 5, 30). Ἔτσι, ἄλλωστε, ἀποκτᾶ ὁ πιστὸς καὶ τὴ χαρισματικὴ υἱοθεσία τοῦ Θεοῦ (βλ. Γαλ. 3, 26-27. "Πάντες γὰρ υἱοὶ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε").
Μὲ τὸ Ἅγιο Χρίσμα, ὁ πιστὸς δέχεται στὴν ὅλη ὕπαρξή του τὴν ἄκτιστη καὶ θεοποιὸ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσω τῆς ὁποίας κοινωνεῖ οὐσιαστικὰ ἄμεσα καὶ προσωπικὰ μὲ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ καὶ ἑνώνεται χαρισματικῶς μ' Αὐτόν. Μὲ τὸ Ἅγιο Χρίσμα, ἀποκτᾶ ὁ πιστὸς τὴ μόνιμη ἐνοίκηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐντός του. Τεκμήριο τῆς ἀληθινῆς υἱοθεσίας μας εἶναι τὸ ἐντὸς μας Ἅγιο Πνεῦμα, πού μαρτυρεῖ τὴ γνησιότητα τῆς χαρισματικῆς υἱοθεσίας μας, ἀποκαλώντας τὸ Θεό, Πατέρα μας. "Ὅτι δὲ ἐστε υἱοί", σημειώνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, "ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸ πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν, κρᾶζον, ἀββά ὁ πατήρ".
Στὸ πλαίσιο τῆς Ἐκκλησίας, τὸ σῶμα τοῦ πιστοῦ γίνεται χαρισματικὰ ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ψυχὴ του γίνεται, στὸ ναὸ αὐτό, τὸ Ἅγιο Βῆμα, ἐνῶ ὁ νοῦς του καθίσταται τὸ ἅγιο Θυσιαστήριο. Μὲ αὐτὲς τὶς χαρισματικὲς προϋποθέσεις μετέχει ὁ πιστὸς σὲ ὅλα τὰ θεουργὰ μυστήρια καὶ κατεξοχὴν στὸ μέγα μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, μὲ τὸ ὁποῖο καὶ μόνον τρέφεται, ζεῖ καὶ αὐξάνει πνευματικῶς.
Ὅλα τὰ παραπάνω εἶναι ὀντολογικῶς δεδομένα στὸ πλαίσιο τῆς Ἐκκλησίας μας. Εἶναι ὅμως καὶ βιωματικῶς ζητούμενα ἀπό τούς ἑκάστοτε πιστούς της. Ἐδῶ θὰ ἀναφερθῶ δι' ὀλίγων στὴν ἐμπειρικὴ κατάστασή μας.
Ὅλοι μας, δυστυχῶς, μετὰ τὸ βάπτισμα ἀπενεργοποιήσαμε τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὰ νοητὰ "μπάζα", τὰ ρυπογόνα ἀπόβλητα τῆς ἁμαρτίας, πού ἐπισωρεύσαμε στὸ νοερὸ κέντρο τῆς ὑπάρξεώς μας, δηλαδὴ στὴν καρδιά μας. Τόσο τὰ ἀκούσια "μπάζα" τῆς κενοδοξίας τῶν γονέων μας, κατὰ τὴ βρεφικὴ καὶ παιδικὴ ἡλικία μας, ὅσα καὶ τὰ ἑκούσια νοητὰ ἀπόβλητα τῆς ἁμαρτίας, πού δεχθήκαμε ἀπὸ τὸ στενὸ καὶ εὐρύτερο πολιτισμικὸ περιβάλλον μας, μᾶς "μπάζωσαν" καὶ μᾶς ρύπαναν σὲ κλιμακούμενο βαθμό.
Συνέχεια... http://orthodoxcongo.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου