«Η Ουγκάντα και η Τανζανία είναι ένας παράδεισος με τρομερές ελλείψεις»

Αναστάσιος Γεωργουλιός, γιατρός, μέλος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης ΚΕΔΑΣ

 

«Η Ουγκάντα και η Τανζανία είναι ένας παράδεισος με τρομερές ελλείψεις»

- «Το ρόλο της αποικιοκρατίας τον ανέλαβαν πολυεθνικές» - «Φυματίωση, AIDS και ελονοσία τα τρία σημαντικά προβλήματα» - «Ο Αφρικανός δεν έχει ανάγκη την ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά την εκπαίδευση»

 

Ο Αναστάσιος Γεωργουλιός γεννήθηκε στην Κομοτηνή και είναι γιατρός. Το αγροτικό του το έκανε στη Μυτιλήνη, στο Ίδρυμα Ανιάτων Λέσβου, και όπως ο ίδιος λέει έκανε «ένα ιδιαίτερο αγροτικό. Είχα εκατό ασθενείς στην σφαίρα της ψυχιατρικής. Ήμουν ο μοναδικός γιατρός εκεί». Στη συνέχεια πήρε ειδικότητα μικροβιολόγου στο νοσοκομείο Δυτικής Αττικής, στο πρώην Λοιμωδών.

 

Ο εθελοντισμός είναι το μόνο μικρόβιο που δεν έφυγε ποτέ από τον οργανισμό του και τον ώθησε στην εθελοντική αιμοδοσία στο Αιγαίο και στην ένταξη στην ΜΚΟ ΚΕΔΑΣ, με μέλη της οποίας βρέθηκε στην υποσαχάρεια Αφρική. Ο κ. Γεωργουλιός μεταφέρει στον ΠτΘ την εμπειρία του ως ιατρός από τις χώρες που μαστίζει η ελονοσία και ό,τι αποτυπώθηκε στο μυαλό και την καρδιά του από την επαφή του με τον πολιτισμό και την εκπαίδευση στην Τανζανία και την Ουγκάντα. 

«Στόχος μου ήταν πάντα να επισκεφθώ την Αφρική»

ΠτΘ: Πότε ξεκίνησε η εθελοντική σας δράση;
Α.Γ.: Θα χαρακτήριζα και το αγροτικό μου ως εθελοντική δραστηριότητα. Προτίμησα να κάνω ένα τέτοιο αγροτικό, ώστε να μπορέσω να προσφέρω στο σύνολο. Δεν πήγα σε ένα χωριό για να συνταγογραφώ και να εξετάζω, που και αυτό είναι θετικό και απαραίτητο, αλλά ασχολήθηκα με τον ψυχιατρικό τομέα. Πιστεύω ότι, αν δεν δουλέψεις μέσα σε ένα τέτοιο ίδρυμα, δεν μπορείς καταλάβεις τι σημαίνει ιατρική. Στην Αθήνα βρέθηκα στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας και συγκεκριμένα με την κ. Σωφρονιάδου, πρώην διευθύντρια της Αιμοδοσίας του Νοσοκομείου για τριάντα πέντε έτη, με την οποία επισκεφθήκαμε όλο το Αιγαίο για εθελοντική αιμοδοσία. Μέσα από αυτήν την εθελοντική αιμοδοσία γνώρισα πολύ καλά την κ. Σωφρονιάδου. 

ΠτΘ: Και στην Αφρική πώς βρεθήκατε;
Α.Γ.: Πάντα στόχος μου ήταν να επισκεφθώ την Αφρική με κάποια οργάνωση. Έτσι έγινα μέλος της μη Κυβερνητικής Οργάνωσης του Κέντρου Διεθνούς Αλληλεγγύης και Συνεργασίας, (ΚΕΔΑΣ) υπό την αιγίδα της οικογένειας Νανά -ο κ. Σεραφείμ Νανάς είναι διευθυντής εντατικής στον Ευαγγελισμό και ο κ. Ιωάννης Νανάς καθηγητής καρδιολογίας στο Λαϊκό, αλλά και έχει ως μέλη εξέχουσες προσωπικότητες της Ιατρικής στην Αθήνα.

 

Με την προτροπή της κ. Σωφρονιάδου - η οποία έχει γεννηθεί στο Χαρτούμ του Σουδάν, τελείωσε το κολέγιο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, διετέλεσε όπως είπα για χρόνια διευθύντρια του Κρατικού της Νίκαιας, αλλά και μετά την συνταξιοδότησή της παρέμεινε εκεί -η οποία πάει πολύ συχνά στην Ουγκάντα και στην Τανζανία αποφάσισα μετά το τέλος της ειδικότητάς μου να πάω και εγώ. 

Πέρασμα από την Ουγκάντα

ΠτΘ: Η Ουγκάντα ήταν ο προορισμός σας;
Α.Γ.: Η Ουγκάντα ήταν ενδιάμεσος προορισμός μας. Στην πρωτεύουσα της Ουγκάντα περιηγηθήκαμε στο νοσοκομείο «Orthodox Hospital on Uganda» από τον αρχιεπίσκοπο της Ουγκάντα Ιωνά. Η μη κυβερνητική οργάνωση βοήθησε και στην ανακατασκευή αυτού του νοσοκομείου. Είδαμε τα κτίρια που είχαν φτιάξει, κάναμε τη λειτουργία στην μητρόπολη και προχωρήσαμε οδικώς προς Τανζανία. 

ΠτΘ: Στις δύο αυτές χώρες υπάρχουν Έλληνες;
Α.Γ.: Έχει Έλληνες, αλλά όχι πολλούς πλέον. Στην Τανζανία η ομογένεια ήταν πολυπληθής, τώρα είναι λίγοι. 

Στόχος να στήσω το εργαστήριο μικροβιολογίας

ΠτΘ: Ποιος ήταν ο στόχος της επίσκεψής σας;
Α.Γ.: Η επίσκεψή μας κράτησε δεκαπέντε ημέρες. Ήμασταν αποστολή δεκαοκτώ ατόμων. Βασικός στόχος δικός μου ήταν να στήσω το εργαστήριο μικροβιολογίας στην πόλη Μπουκόμπα της Τανζανίας, παρόχθια πόλη της λίμνης Βικτώρια, μια τεράστια λίμνη όσο περίπου το μισό Αιγαίο, που τρέφει πολύ κόσμο και είναι μοιρασμένη στην Ουγκάντα, στην Κένυα και στην Τανζανία. Εκεί η Οργάνωση έχτισε το νοσοκομείο με χρήματα του Υπουργείου Εξωτερικών και της μη Κυβερνητικής Οργάνωσης ΚΕΔΑΣ «Άγιος Κοσμάς και Δαμιανός» και το νοσοκομείο ονομάζεται «Της Αναστάσεως». Σε κοντέινερ είχαμε τα μηχανήματα του μικροβιολογικού, τα οποία είχα εκπαιδευτεί να τα στήσω, γιατί η δουλειά μου δεν είναι να τα στήνω, απλά να τα λειτουργώ, ανοίξαμε το νοσοκομείο, στήσαμε το εργαστήριο, έναν αιματολογικό αναλυτή, έναν βιοχημικό αναλυτή, επίσης αναλυτή για κάλιο, νάτριο, ηλεκτρολύτες, κατεβάσαμε χρώσεις για το πλασμώδιο της ελονοσίας, εκπαιδεύσαμε κόσμο για το μικροσκόπιο, γιατί εκεί το πιο σημαντικό είναι η ασθένεια της ελονοσίας. Ο στόχος μας ήταν το στήσιμο του εργαστηρίου ώστε να είναι έτοιμο για τις επόμενες αποστολές, αλλά αντιμετωπίσαμε και κάποια επείγοντα περιστατικά.

 

Ήδη κάναμε παρουσίαση του έργου μας στην Αθήνα ενημερώνοντας την αποστολή του Μάη. Η αποστολή αποφασίσαμε να γίνεται κάθε τρεις μήνες, αν και παλιότερα γινόταν συχνότερα, όμως έχουμε τις δουλειές μας. Στις αρχές του 2011 θα είμαι ξανά σε αποστολή. 

ΠτΘ: Υπάρχουν εκεί επιστήμονες γιατροί;
Α.Γ.: Υπήρχε ένας medical assistant, ο οποίος δεν έχει πτυχίο ιατρού, και δύο παρακευάστριες τις οποίες αξιολόγησα στο κατά πόσο είναι ικανές να δουλέψουν και τις εκπαιδεύσαμε και στην αναγνώριση του πλασμωδίου της ελονοσίας, αλλά και στις άλλες χρώσεις, όπως για τη φυματίωση, για τα βακτήρια. Στόχος γενικότερα όλης της αποστολής ήταν να στρώσει όλο το νοσοκομείο, αρχειοθετήσαμε τα φάρμακα, πετάξαμε τα ληγμένα, τα καταστρέψαμε. Είχαμε από δωρεές ένα κοντέινερ φάρμακα, στήσαμε την οδοντιατρική καρέκλα, γενικά στήθηκαν τα εξωτερικά ιατρεία και το νοσοκομείο είναι έτοιμο να δουλέψει με την καινούργια αποστολή που θα πάει το Μάη. 

ΠτΘ: Ποιοι άλλοι συνόδευσαν την αποστολή;
Α.Γ.: Υπήρχαν και άλλες ειδικότητες μαζί, ηλεκτρολόγοι μηχανολόγοι των οποίων στόχος ήταν να τοποθετήσουν στο νοσοκομείο αλεξικέραυνο -γιατί η Μπουκόμπα κατέχει την παγκόσμια πρωτιά στους κεραυνούς- ζωοτέχνες και ένας σταυλάρχης από τη Λάρισα, ο μικρός αδερφός του κ. Σεραφείμ, του αρχηγού της αποστολής, που έκαναν έρευνα αγοράς για να ανοίξουν μια φάρμα για την αρχιεπισκοπή, ώστε να μπορούν να βγάζουν το γάλα για τα οικοτροφεία της αρχιεπισκοπής να τους μάθουν να βγάζουν τυρί. Γενικά, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο Αφρικανός δεν έχει τόσο ανάγκη την ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά την εκπαίδευση και όλα αυτά καταλήγουν στη φράση «του έδωσες ένα ψάρι, έχει τροφή για μια ημέρα, του έμαθες να ψαρεύει έχει τροφή για όλη του τη ζωή». 

ΠτΘ: Πού μένατε;
Α.Γ.: Μέναμε σε δύο ξενώνες λίγο παρακάτω από την Αρχιεπισκοπή, ο ένας ήταν της εκκλησίας των Δώδεκα Αποστόλων και ο άλλος της Αρχιεπισκοπής.

Φυματίωση, AIDS και ελονοσία τα τρία σημαντικά προβλήματα 

ΠτΘ: Μιλήσατε για ελονοσία. Ο κόσμος εκεί πεθαίνει από ελονοσία;
Α.Γ.: Ο κόσμος πεθαίνει από την ελονοσία. Σε όλο τον Ισημερινό συμβαίνει αυτό, όπως και η μάστιγα του AIDS από την οποία νοσεί πολύς κόσμος και πολύς είναι φορέας. Με την καταστολή της άμυνας του οργανισμού από τον ιό αυτό βγαίνουν στην επιφάνεια δευτερεύουσες λοιμώξεις, που είναι επιπλοκές του AIDS, όπως η φυματίωση. Φυματίωση, AIDS και ελονοσία είναι τα τρία σημαντικά προβλήματα της περιοχής.

 

Τα παιδιά πεθαίνουν στις απομακρυσμένες περιοχές συνήθως από ελονοσία. Εμείς ήμασταν στην πιο φτωχή περιοχή της Τανζανίας, που βρίσκεται στα σύνορα με την Ουγκάντα και συνορεύει με την Ρουάντα. 

Ένας παράδεισος με τρομερές ελλείψεις

ΠτΘ: Δεκαπέντε ημέρες μείνατε στην συγκεκριμένη περιοχή. Ποια η εμπειρία που αποκομίσατε;
Α.Γ.: Αυτά που βλέπεις στην Αφρική δεν τα βλέπεις πουθενά αλλού. Η υποσαχάρεια Αφρική είναι ένας παράδεισος με τρομερές ελλείψεις στην υποδομή. Παράδεισος όσον αφορά στη φύση, το έδαφος είναι τόσο γόνιμο και ό,τι και να σπείρεις φυτρώνει, αλλά έχει πολλές ελλείψεις σε ύδρευση και αποχέτευση. Η ύδρευση είναι πολύ σημαντική, γιατί είναι αιτία πολλών νόσων και η αποχέτευση επίσης, γιατί αναμειγνύει κοπρανώδες υλικό με νερό. Η Τανζανία ήταν γερμανική αποικία και μέχρι το 60 λεγόταν Ταγκανίκα και ενώθηκε με την Ζανζιβάρη και δημιουργήθηκε το 1963 η Τανζανία και για αυτό είναι πολύ νωρίς για να γίνουν σημαντικές αλλαγές. Η αποικιοκρατία έκανε μεγάλο κακό και τώρα το ρόλο τον ανέλαβαν οι πολυεθνικές. Θεωρώ ότι ο εμφύλιος στη Ρουάντα των Χούτου με τους Τούτσι γεννήθηκε από πολυεθνική και φθάσαμε σε αυτό το σπαραγμό. Με λίγα λόγια θα έλεγα ότι επικρατεί ένας βιασμός της Αφρικής… Και η φύση της και ο ορυκτός της πλούτος και ο κόσμος της βιάζονται. Μπορεί ο Αφρικανός να θέλει ένα σπρώξιμο για την μόρφωση για την εκπαίδευση, αλλά δεν πρέπει να μένουμε στην ανθρωπιστική βοήθεια και όταν θέλουμε να στείλουμε κάτι να στείλουμε το καλύτερο και όχι αυτό που θέλουμε να πετάξουμε. 

ΠτΘ: Η χώρα πώς είναι δομημένη πολιτικά;
Α.Γ.: Συναντήσαμε αρκετά όπλα, όχι μόνο από ενστόλους, αλλά και από πολίτες και λόγω της κατάστασης που επικρατεί στις διπλανές χώρες, αλλά η Τανζανία έχει ένα πολίτευμα με βασιλιά ο οποίος είναι «βιτρίνα», δεν ασκεί εξουσία, υπάρχει ο πρωθυπουργός, το υπουργικό συμβούλιο που ασκεί εξωτερική πολιτική, η κοινωνική δομή του κράτους και η τοπική αυτοδιοίκηση ασκείται από φυλάρχους. Είναι λίγο «χύμα», όπως λέμε, η όλη κατάσταση. 

Βασικό είδος διατροφής οι μπανάνες

ΠτΘ: Επειδή το μυαλό μας όταν μιλάμε για αυτές τις χώρες οδηγείται στην πείνα. Ο κόσμος πεινά εκεί;
Α.Γ.: Ο κόσμος δεν πεινά, δεν μπορούμε να πούμε ότι είδαμε παιδιά με κοιλιές πρησμένες. Το βασικό είδος διατροφής είναι οι μπανάνες και όλα τα άλλα φρούτα, παπάγια, αβοκάντο, μάνγκο, όπως και γλυκοπατάτες. Υπάρχουν όμως υποπρωτεϊναιμίες και κακή θρέψη, εφόσον τα παιδιά τρέφονται με αυτά. Η βασική τροφή είναι η μπανάνα, πουρέ, ψητή, τηγανητή, από τα δεκαεπτά είδη μπανάνας που υπάρχουν εκεί και βολβοί της οικογένειας της γλυκοπατάτας. Και το ματόκε, είδος πράσινης μπανάνας που αντιστοιχεί με το ρύζι των ασιατών και το οποίο τρώνε καθημερινά. Υπάρχουν γλυκοπατάτες πολλές, αλλά κρέας δεν έχουν, έχουν μπανάνες και μάλιστα πολλές και για αυτό δεν πεινά ο κόσμος, όπως και πολύ ψάρι ένα είδος τσίπουρας, που λέγεται λατίπα.

 

Θα σας πω ότι πάνω στην εθνική υπάρχουν μάρκετ φρούτων. Την μπανάνα που αγοράζαμε από αυτά τα μάρκετ την ανοίγαμε με προσοχή για να μην ακουμπήσουμε αυτό που θα φάμε γιατί αυτοί δεν έχουν τουαλέτες. Εξωτερικά ήταν γεμάτες μικρόβια. Πριν κατεβώ έκανα επτά εμβόλια και καθ’ όλη τη διάρκεια που ήμασταν εκεί παίρναμε το χάπι της ελονοσίας μια φορά την εβδομάδα και για τέσσερις εβδομάδες μετά την επιστροφή μας. 
Επίσης χαρακτηριστικό είναι οι πάρα πολλές μύγες. Φανταστείτε επισκεφθήκαμε ένα νησάκι και όταν κάποιος μιλούσε έτρωγε συγχρόνως μύγες εξαιτίας της πολλής βρωμιάς!


Κινητή τηλεφωνία και Coca Cola έχουν μπει στη ζωή των κατοίκων

ΠτΘ: Δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει η ύδρευση και η αποχέτευση;
Α.Γ.: Πολύ δύσκολα θα γίνει ύδρευση και αποχέτευση. Στις αστικές περιοχές υπάρχει και σε πολύ μικρό ποσοστό οι κάτοικοι είναι πλούσιοι. Υπάρχουν μπουτίκ με ρούχα που απευθύνονται σε κάποιο μικρό κοινό. Είναι πολύ ορατή η στροφή προς την δυτικοποίηση και η Coca Cola και η κινητή τηλεφωνία έχουν μπει στη ζωή τους για τα καλά. Γενικά, εκείνο που εντυπωσιάζει είναι οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Υπάρχουν τέσσερις εταιρείες και όλοι έχουν κινητό και ενώ δεν έχουν να φάνε, κινητό όμως έχουν.

ΠτΘ: Τουλάχιστον οι άνθρωποι έχουν δουλειά; 
Α.Γ.: Υπάρχει φτώχεια και δεν υπάρχουν δουλειές. Καλλιεργούν τη γη και βγάζουν τα προς το ζην, από εκεί έχουν δυο-τρεις μπανανιές, μια αγελάδα. Είχαν κάνει παλιότερα οι Ολλανδοί ένα πρόγραμμα και μοίραζαν αγελάδες και η υποχρέωση της κάθε οικογένειας ήταν, όταν η αγελάδα γεννούσε το μοσχαράκι να το κρατήσουν και την αγελάδα να την δώσουν σε μια οικογένεια που δεν είχε και ούτω καθεξής για να μπορέσουν να έχουν όλοι από ένα ζώο στο σπίτι. 

ΠτΘ: Τα μέρη αυτά είναι πολύ όμορφα, προσελκύουν τουρίστες;
Α.Γ.: Οι τουρίστες είναι σπάνιοι. Μια παρέα Ρώσων πετούσε μαζί μας για Καμπάλα οι οποίοι όταν κατέβηκαν καταλάβαμε ότι ήθελαν να πάνε στις όχθες του Νείλου. Περισσότερο Ινδοί είναι οι τουρίστες και έχουν πολλές επαφές μαζί τους. Να σας πω ότι η θερμοκρασία όλο το χρόνο είναι 15-30 βαθμούς, όταν έβρεχε δεν έπεφτε η θερμοκρασία λόγω των μουσώνων και σε δυο ώρες όλα στέγνωναν. Η ανατολή του ηλίου γινόταν μέσα σε τρία έως πέντε λεπτά και η δύση επίσης. Εκεί που ήταν μέρα γινόταν νύχτα, γιατί είναι κοντά στον Ισημερινό. 

Η Ορθόδοξη ιεραποστολή έχει προσφέρει πολλά στη χώρα

ΠτΘ: Είναι σημαντικό το έργο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στις περιοχές αυτές;
Α.Γ.: Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις προσφέρουν σημαντικό έργο σε αυτές τις περιοχές, τελευταίως έρχονται και οι αμερικανοί. Η Ορθόδοξη ιεραποστολή έχει προσφέρει πολύ έργο και η μη κυβερνητική οργάνωση που συμμετείχα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ιεραποστολή, δηλαδή ο αρχιεπίσκοπος Τανζανίας Ιερώνυμος ήταν συνέχεια κοντά μας και έκανε αγιασμό στο εργαστήριο που έστησα. 

ΠτΘ: Υπάρχουν Ορθόδοξοι εκεί;
Α.Γ.: Οι κάτοικοι της Τανζανίας είναι ορθόδοξοι, αλλά και ένας μεγάλος αριθμός είναι μουσουλμάνοι.

 

Τα παιδιά θέλουν να μορφωθούν

«Σχολεία ιδρύουν πολλοί φορείς. Σε συνεργασία με τον ΚΕΔΑΣ ένας σύλλογος συνταξιούχων αστυνομικών από τη Λάρισα με την ονομασία «Πορεία Αγάπης» έχει χτίσει ένα σχολείο στην Ουγκάντα από το 2004, όπου και φοιτούν επτακόσια παιδιά και τώρα κτίζουν ένα δεύτερο σχολείο στην Τανζανία, το οποίο στοίχισε εβδομήντα χιλιάδες ευρώ. Ένα σχολείο με μεγάλα κτίρια, κοιτώνες, εργαστήρια. Τα παιδιά θέλουν να μορφωθούν και τα σχολεία λειτουργούν κατά το αγγλικό πρότυπο, διδάσκονται μαθήματα κτηνοτροφίας, γεωργίας, εκτός βέβαια από τα βασικά. Επισκεφθήκαμε ένα σχολείο στην Τανζανία -και για το λόγο αυτό κάναμε τρεις ώρες χωματόδρομο από τη Μπουκόμπα- με τριακόσια παιδιά, που βρίσκεται δίπλα στο νοσοκομείο που στήσαμε. Η γλώσσα που διδάσκονται είναι τα Σουαχίλι, αλλά και τα αγγλικά, ενώ στην Ουγκάντα διδάσκοντα την Λουγκάντα, τοπική γλώσσα και μιλούν τα Αγγλικά, εφόσον ήταν αποικία των Άγγλων, πρώτη γλώσσα στις προτιμήσεις των ανθρώπων της Ουγκάντα. Πήγαμε στα παιδιά σχολική ύλη, σαμπουάν, καραμέλες και ζελεδάκια, μπάλες ποδοσφαίρου καθώς και άλλα είδη και τα παιδιά έκαναν σαν τρελά. Μου έκανε εντύπωση ότι, όταν τα παιδιά έβλεπαν λεωφορείο με λευκούς, μας φώναζαν «μουζούγκου», που στα Σουαχίλι σημαίνει «ξένος», αλλά αυτολεξεί σημαίνει «ο λευκός που γυρνά τον κόσμο». Όλα φώναζαν καλωσήρθες ξένε, λευκέ.

 

Συντάκτης:Άννα Πατρωνίδου 
http://www.mykonoslab.com/synenteyxi.htm