Θρησκευτικός φανατισμός και τρομοκρατία
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε και Αγκόλας Σεραφείμ Κυκκώτη / amen.gr
Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι μας δίνουν την αφορμή να τονίσουμε τη σημασία του Διαθρησκειακού Διαλόγου για να συμβάλει στην υπόθεση της παγκόσμιας ασφάλειας και της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών.
Συνήθως η βία φυτρώνει εκεί που έχουμε καταπίεση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Κένετυ τόνισε ότι «εκεί που δεν είμαστε προετοιμασμένοι να επιφέρουμε κοινωνική δικαιοσύνη με ειρηνικά μέσα, αναπόφευκτα αυτή θα επέλθει διά βίαιων μέσων».
Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι όλοι μας καταδικάζουμε ανεπιφύλακτα κάθε μορφή βίας και τρομοκρατίας. Πρέπει όμως να θέσουμε το ερώτημα ποιός ευθύνεται από ηθικής πλευράς να δίνουμε κίνητρα σε εγκληματίες να δολοφονούν αθώους ανθρώπους εις το όνομα της δικαιοσύνης και της προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταπιεσμένων κοινωνικών ομάδων, θρησκευτικών ομάδων, ακόμη και ολόκληρων Λαών, όπως των Παλαιστηνίων και των Κούρδων. Ακόμη πρέπει να προβληματιστούμε για την έννοια της ελευθερίας εκφράσεως των ΜΜΕ. Εις το όνομα της ελευθερίας αυτής δεν πρέπει να φθάνουμε στην ασυδοσία και στην έλλειψη σεβασμού θρησκευτικών πεποιθήσεων και συμβόλων άλλων κοινωνικών ομάδων, όπως εσυνέβει στη Γαλλια με την κατ’ επανάληψιν γελοιοποίηση των θρησκευτικών πεποιθήσεων ενός δισεκατομυρρίων ανθρώπων που ανήκουν στο Ισλάμ.
ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΟΝΤΑΜΕΤΑΛΙΣΜΟΣ
Σε κάθε θρησκεία και κάθε ιδεολογία (και πολιτική και φιλοσοφική) έχουμε και τους ακραίους φανατικούς. «Ο φανατισμός», μας λέει ο Άμοζ, «προϋπάρχει του Ισλάμ, προϋπάρχει του χριστιανισμού, προϋπάρχει του Ιουδαϊσμού, προϋπάρχει όλων των κρατών και των Κυβερνήσεων και των πολιτικών συστημάτων, προϋπάρχει οποιασδήποτε ιδεολογίας ή θρησκείας στον κόσμο» (από το βιβλίο του «Κατά του Φασισμού», εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2005, σελ. 12). Και καταλήγει ο Άμοζ Οζ ότι «ο φανατισμός αποτελεί δυστυχώς ένα διαρκές συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης». Από χριστιανικής πλευράς θα λέγαμε ότι αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομον έχει αρρωστημένη ανθρώπινη φύση, δηλαδή διεστραμμένη, όπως εσυνέβει στην ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης με τα παιδιά του Αδάμ και της Εύας, όπου ο Κάϊν από φθόνο και φανατισμό δολοφόνησε τον αδελφό του Άβελ.
Υπάρχει ο υγιής πατριωτισμός όταν θυσιάζεσαι για να προστατέψεις την οικογένεια σου και την πατρίδα σου, όπως οι ήρωες μας, υπάρχει κι ο αρρωστημένος εθνικισμός, που εκδηλώνεται ως σωβινισμός όταν με βίαια μέσα θέλεις να εισβάλεις στην πατρίδα του άλλου, όπως ο Χίτλερ και οι Τούρκοι με την βάρβαρη εισβολή τους στην Κύπρο.
Υπάρχει το αθλητικό ιδεώδες που καλλιεργείται η άμιλλα και η πρόοδος, υπάρχει και ο φανατικός οπαδός, που γίνεται επίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια.
Υπάρχει ο πολιτικοποιημένος πολίτης για τα κοινά, υπάρχει κι ο φανατικός κομματάρχης της διαφθοράς, της αναξιοκρατείας και της ατιμωρησίας.
Γενικά όσοι αντιδρούν στις φανατικές πεποιθήσεις μιας ομάδος θεωρούνται προδότες.
Στο χώρο της θρησκείας υπάρχει η υγιής θρησκευτικότητα όταν συνδέεις αυτό που κάνεις με το κοινό καλό της προστασίας της οικογένειας και της τοπικής κοινωνίας, κι ακόμη όταν συμβάλεις στην υπόθεση της προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της ασφάλειας και της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών. Το αντίθετο, η αρρωστημένη δηλαδή θρησκευτικότητα είναι η «μισαλλοδοξία», να μισάς δηλαδή τη «δόξα= γνώμη» του άλλου. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το φαινόμενο του «Φονταμενταλισμού» (foundation= θεμέλιο). Η προσπάθεια δηλαδή μερικών ζηλωτών να επιστρέψουν στην αρχέγονη αγνή θρησκευτική διδασκαλία χωρίς εκκοσμικεύσεις και παραποιήσεις. Εκεί όμως που το παρακάνουν είναι ότι θέλουν να επιβάλουν τις απόψεις τους ακόμη και με βία.
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΙΣΛΑΜ
Έτσι με τη δημιουργία του Ισλαμικού κράτους στο Ιράκ, με τις τρομοκρατικές οργανώσεις της Αλ Κάϊντα του Μπιν Λάντεν, και τις άλλες μουσουλμανικές τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία, στο Αφγανιστάν, στην Νιγηρία, στην Αίγυπτο, στη Λιβύη, στην Αλγερία, στο Πακιστάν, στην Σομαλία και αλλού, έχουμε ένα είδος θρησκευτικότητας που θέλει να πολιτικοποιηθεί και να γίνει θεοκρατία. Το φαινόμενο του θρησκευτικού αυτού φανατισμού χαρακτηρίζεται από μισαλλοδοξία και επιθετικότητα απέναντι σε όσους δεν συμμερίζονται το δικό τους όραμα για το κόσμο και την ιστορία και προσπαθεί να επιβληθεί στο όνομα του Θεού διά της ισχύος και της βίας. Χρησιμοποιούν δηλαδή κάθε μέσον χωρίς να ενδιαφέρονται για τη προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των άλλων.
Επιπλέον κάθε φονταμενταλισμός, εκτός τού ότι είναι στραμμένος στο παρελθόν, αντιμετωπίζει με καχυποψία και εχθρότητα κάθε νεωτερισμό και ιδιαίτερα τον πλουραλισμό, την ανεκτικότητα και τη συνύπαρξη διαφορετικών παραδόσεων και απόψεων.
Έτσι τον Φονταμεταλισμό ως μαχητικό θρησκευτικό συντηρητισμό τον συνθέτουν τρία στοιχεία, η συντηρητικότητα, η θρησκευτικότητα και η μαχητικότητα (Καθηγητής Μάριος Μπέγζος).
Ο Φανατισμός συχνά ταυτίζεται με τον Φονταμενταλισμό. «Στην πραγματικότητα», μας λέει ο Καθηγητής Νικολαϊδης (Θεολογική Σχολή Αθηνών), «Φανατισμός και Φονταμελισμός είναι αδέλφια. Ταυτόχρονα διακρίνονται. Ο Φονταμενταλισμός θεμελιώνει τη διδασκαλία του στην αρχική θρησκευτική διδασκαλία και τη συνδέει με την ευθύνη της διατήρησης της. Ο Φανατισμός αγωνίζεται για την ευθύνη της επιβολής της με κάθε μέσον».
Το πρόβλημα της εποχής μας, λένε μερικοί σοβαροί αναλυτές, είναι η σύγκρουση του ισλαμιστικού και αμερικανικού φονταμεταλισμού. Η βία γεννά βία. Η τρομοκρατία τελικά αντιμετωπίζεται με τους Δημοκρατικούς θεσμούς, δηλαδή με τη Δημοκρατία και όχι από την αστυνομία της Πλανηταρχίας. Εδώ είναι ο μεγάλος ρόλος της Ευρώπης για τη προστασία της Παγκόσμιας Ειρήνης.
Ο φανατισμός μπορεί να βλαστήσει χωρίς τη σπορά της θρησκείας. Μάλιστα ο τυφλός και ακραίος φανατισμός, είτε του Ναζισμού είτε του Σταλινισμού, πολέμησαν την θρησκεία (ο Χίτλερ τον Ιουδαϊσμό και ο Στάλιν τον Χριστιανισμό και μάλιστα την Ορθοδοξία).
Η υγιής θρησκεία (Καθηγητής Μάριος Μπέγζος) μπορεί να αποβεί το πιο αποτελεσματικό μέσο για τη καταπολέμηση του φανατισμού, τόσο προληπτικά όσο και κατασταλτικά.
Η κάθε θρησκεία μέσα από την Ηγεσία της πρέπει να καλλιεργήσει τη θρησκευτική ανεκτικότητα. Χρειαζόμαστε δηλαδή διαφωτισμένη θρησκευτική Ηγεσία που πρέπει να πεισθεί και να πείσει ότι η ύπαρξη της κάθε θρησκείας είναι συνύπαρξη, ο λόγος είναι διάλογος και η επιβίωση είναι συμβίωση.
Στο χώρο του Ισλάμ, μερικοί τον Ιερό πόλεμο (Τζιχάντ) τον ερμηνεύουν ως πνευματική πάλη, άλλοι ότι στηρίζει την άμυνα κατά της διαφθοράς της πίστεως και της ηθικής. Υπάρχουν όμως κι αυτοί που τον κατανοούν ως επιθετικό πόλεμο, ακόμη και με τη τρομοκρατία, όπως εσυνέβει με τους πύργους της Αμερικής, στο Λονδίνο, στη Ναϊρόμπι και πρόσφατα στο Παρίσι. Για τους τρομοκράτες Ισλαμιστές το νόημα του ιερού πολέμου (τζιχάντ) είναι «αμείλικτος πόλεμος κατά των απίστων».
ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας και Καθηγητής μας κ. Αναστάσιος τονίζει ότι «ο Ισλαμικός φανατισμός είναι πλέον υπαρκτός και μοιάζει με πυρκαγιά σε δάσος μέ δυνατό άνεμο».
Γιατί όμως υπάρχει; Μήπως συνδέεται με την ανοχή μας σε κοινωνικές αδικίες, με την καταπάτηση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την αδυναμία μας να προστατέψουμε το θεσμό της Δημοκρατίας.
Για εκατομμύρια Μουσουλμάνους, οι πράξεις που στη Δύση αποκαλούνται «τρομοκρατικές», είναι πράξεις ηρωϊκές, μαρτυρικές, για την υπεράσπιση όχι μόνο του Ισλάμ, αλλά και της παγκόσμιας δικαιοσύνης, της προστασίας της κοινωνικής δικαιοσύνης, των δημοκρατικών θεσμών και των αθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι θρησκείες επηρεάζουν τη ζωή μας με πολλούς τρόπους, αλλά δεν έχουν καταφέρει ακόμη να επηρεάζουν τις αποφάσεις των Πολιτικών Ηγετών και των Ισχυρών Οικονομικών Παραγόντων.
Τελικά κανείς πόλεμος δεν είναι ιερός. Η ειρήνη μόνο είναι ιερή.
Εκεί που δεν στηρίζεται και δεν αναπτύσσεται ο διαθρησκειακός διάλογος αναπόφευκτα οδηγούμαστε στην ανάπτυξη νέων εκφράσεων θρησκευτικού φανατισμού που τελικά καταλήγουν σε ένα άλλο φοβερό «διάλογο», μας λέει ο άγιος Αλβανίας κ. Αναστάσιος, ανάμεσα στις αιφνιδιαστικές βίαιες ενέργειες των τρομοκρατών και τους πυραύλους των Ισχυρών.
Για να απομονωθούν οι τρομοκρατικές οργανώσεις, τα Κράτη και οι Λαοί που ανήκουν στον εκ παραδόσεως χριστιανικό κόσμο, οφείλουν να γίνουν πιο συνεπείς στα θέματα της κοινωνικής δικαιοσύνης, των δημοκρατικών θεσμών και της φτώχειας στην Οικουμένη. Εδώ είναι και η μεγάλη ευθύνη της Ευρώπης.
Σε μεγάλο μέρος του Ισλαμικού κόσμου δεσπόζει η βεβαιότητα ότι η Δύση έχει φερθεί και εξακολουθεί να φέρεται άδικα σε Λαούς που ακόμη υποφέρουν, όπως τους Παλαιστίνιους. Αυτή η αίσθηση της αδικίας προκαλεί οργή, αγανάκτηση και διάθεση για εκδικήσεως. Η συνεχής στήριξη των Η.Π.Α. στο Ισραήλ δημιουργεί τη διαμάχη Ισραήλ και Παλαιστινίων η οποία είναι καθαρά εδαφική, που εκ των υστέρων όμως φαίνεται κι ως θρησκευτικός πόλεμος.
Επιπλέον το πρόβλημα της φτώχειας πρέπει να το αντιμετωπίσουμε ώς υπόθεση που μας αφορά όλους. Ο Γκάντι έλεγε ότι «η ανέχεια και η φτώχεια είναι η χειρότερη μορφή βίας».
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ CONSENSUS
Η εποχή μας χρειάζεται συντονισμένη αντιμετώπιση της φτώχειας, απαιτείται κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη σε όλα τα επίπεδα. Στον προηγούμενο αιώνα, πολλές από τις καταπιεζόμενες κοινωνίες εγκλωβίσθησαν στο κομμουνιστικό σύστημα με την ελπίδα για κοινωνική δικαιοσύνη, να τα έχουν όλα κοινά, κάτι όμως που ποτέ δεν εσυνέβει. Σήμερα στους κοινωνικούς χώρους που βλέπουμε φαινόμενα οικονομικής εξαθλίωσης (Αφρική, Ασία, Λατινική Αμερική) παρουσιάζεται ένα δυναμικό Ισλάμ που στέλλει το μήνυμα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το ίδιο συμβαίνει και στο θέμα της προστασίας των δημοκρατικών θεσμών, όπως συμβαίνει με το φαινόμενο της Αραβικής Άνοιξης, άσχετα αν εξελίσσεται σε βαρύ χειμώνα, που ακόμη δεν γνωρίζουμε την τελική εξέλιξη της.
Οι οικονομικά ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπως είναι ο χώρος της Ευρώπης, που ξεκίνησαν από τη Χριστιανική παράδοση, χωρίς όμως να παραμείνουν συνεπείς σε θέματα δικαιοσύνης και δημοκρατίας. Η αδιαφορία των πλούσιων Εθνών για την εξαθλίωση εκατομμυρίων συνανθρώπων μας (ένα σχεδόν δισεκατομμύριο ανθρώπων δεν έχουν κανονική διατροφή) είναι απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια και την επιβίωση μας.
Όλοι μας είμαστε εναντίον της βίας. Ο ρόλος της θρησκείας πρέπει να συνδέεται με τη προαγωγή της ασφάλειας και της ειρήνης.
Για την Παγκόσμια ασφάλεια και προστασία της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών χρειαζόμαστε ένα consensus, μια συναντήληψη ευθύνης εκ μέρους Κυβερνήσεων, Αρχηγών Κρατών, Θρησκευτικών Αρχηγών, Μη Κυβερνητικών οργανισμών και Ανθρώπων. Οι Πολιτικοί Αρχηγοί οφείλουν να συνεργασθούν με τους θρησκευτικούς Αρχηγούς και να εργασθούν υπεύθυνα για το κοινόν καλόν όπως οι υπεύθυνοι γονείς για τα παιδιά τους. Οι Πολιτικοί πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για το κοινόν καλόν μας και να διαψέυσουν τον Σοβιετικό Ηγέτη Νικήτα Χρουστώφ που κάποτε είπε ότι «οι πολιτικοί είναι παντού οι ίδιοι. Υπόσχονται να κτίσουν γέφυρες ακόμη και όταν δεν υπάρχουν ποτάμια» (το είπε αυτό γιατί ως γνωστό οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης εκτίσθησαν εκεί που υπάρχουν μεγάλα ποτάμια, το νερό είναι πάντοτε βασικό μέσον επιβιώσης).
***Ο Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε Σεραφείμ εκπροσωπεί τον Αλεξανδρινό Προκαθήμενο κ. Θεόδωρον εις τους Διαθρησκειακούς Διαλόγους και στους Διεθνείς Οργανισμούς.
http://www.amen.gr/article20430
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε και Αγκόλας Σεραφείμ Κυκκώτη / amen.gr
Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι μας δίνουν την αφορμή να τονίσουμε τη σημασία του Διαθρησκειακού Διαλόγου για να συμβάλει στην υπόθεση της παγκόσμιας ασφάλειας και της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών.
Συνήθως η βία φυτρώνει εκεί που έχουμε καταπίεση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Κένετυ τόνισε ότι «εκεί που δεν είμαστε προετοιμασμένοι να επιφέρουμε κοινωνική δικαιοσύνη με ειρηνικά μέσα, αναπόφευκτα αυτή θα επέλθει διά βίαιων μέσων».
Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι όλοι μας καταδικάζουμε ανεπιφύλακτα κάθε μορφή βίας και τρομοκρατίας. Πρέπει όμως να θέσουμε το ερώτημα ποιός ευθύνεται από ηθικής πλευράς να δίνουμε κίνητρα σε εγκληματίες να δολοφονούν αθώους ανθρώπους εις το όνομα της δικαιοσύνης και της προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταπιεσμένων κοινωνικών ομάδων, θρησκευτικών ομάδων, ακόμη και ολόκληρων Λαών, όπως των Παλαιστηνίων και των Κούρδων. Ακόμη πρέπει να προβληματιστούμε για την έννοια της ελευθερίας εκφράσεως των ΜΜΕ. Εις το όνομα της ελευθερίας αυτής δεν πρέπει να φθάνουμε στην ασυδοσία και στην έλλειψη σεβασμού θρησκευτικών πεποιθήσεων και συμβόλων άλλων κοινωνικών ομάδων, όπως εσυνέβει στη Γαλλια με την κατ’ επανάληψιν γελοιοποίηση των θρησκευτικών πεποιθήσεων ενός δισεκατομυρρίων ανθρώπων που ανήκουν στο Ισλάμ.
ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΟΝΤΑΜΕΤΑΛΙΣΜΟΣ
Σε κάθε θρησκεία και κάθε ιδεολογία (και πολιτική και φιλοσοφική) έχουμε και τους ακραίους φανατικούς. «Ο φανατισμός», μας λέει ο Άμοζ, «προϋπάρχει του Ισλάμ, προϋπάρχει του χριστιανισμού, προϋπάρχει του Ιουδαϊσμού, προϋπάρχει όλων των κρατών και των Κυβερνήσεων και των πολιτικών συστημάτων, προϋπάρχει οποιασδήποτε ιδεολογίας ή θρησκείας στον κόσμο» (από το βιβλίο του «Κατά του Φασισμού», εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2005, σελ. 12). Και καταλήγει ο Άμοζ Οζ ότι «ο φανατισμός αποτελεί δυστυχώς ένα διαρκές συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης». Από χριστιανικής πλευράς θα λέγαμε ότι αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομον έχει αρρωστημένη ανθρώπινη φύση, δηλαδή διεστραμμένη, όπως εσυνέβει στην ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης με τα παιδιά του Αδάμ και της Εύας, όπου ο Κάϊν από φθόνο και φανατισμό δολοφόνησε τον αδελφό του Άβελ.
Υπάρχει ο υγιής πατριωτισμός όταν θυσιάζεσαι για να προστατέψεις την οικογένεια σου και την πατρίδα σου, όπως οι ήρωες μας, υπάρχει κι ο αρρωστημένος εθνικισμός, που εκδηλώνεται ως σωβινισμός όταν με βίαια μέσα θέλεις να εισβάλεις στην πατρίδα του άλλου, όπως ο Χίτλερ και οι Τούρκοι με την βάρβαρη εισβολή τους στην Κύπρο.
Υπάρχει το αθλητικό ιδεώδες που καλλιεργείται η άμιλλα και η πρόοδος, υπάρχει και ο φανατικός οπαδός, που γίνεται επίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια.
Υπάρχει ο πολιτικοποιημένος πολίτης για τα κοινά, υπάρχει κι ο φανατικός κομματάρχης της διαφθοράς, της αναξιοκρατείας και της ατιμωρησίας.
Γενικά όσοι αντιδρούν στις φανατικές πεποιθήσεις μιας ομάδος θεωρούνται προδότες.
Στο χώρο της θρησκείας υπάρχει η υγιής θρησκευτικότητα όταν συνδέεις αυτό που κάνεις με το κοινό καλό της προστασίας της οικογένειας και της τοπικής κοινωνίας, κι ακόμη όταν συμβάλεις στην υπόθεση της προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της ασφάλειας και της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών. Το αντίθετο, η αρρωστημένη δηλαδή θρησκευτικότητα είναι η «μισαλλοδοξία», να μισάς δηλαδή τη «δόξα= γνώμη» του άλλου. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το φαινόμενο του «Φονταμενταλισμού» (foundation= θεμέλιο). Η προσπάθεια δηλαδή μερικών ζηλωτών να επιστρέψουν στην αρχέγονη αγνή θρησκευτική διδασκαλία χωρίς εκκοσμικεύσεις και παραποιήσεις. Εκεί όμως που το παρακάνουν είναι ότι θέλουν να επιβάλουν τις απόψεις τους ακόμη και με βία.
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΙΣΛΑΜ
Έτσι με τη δημιουργία του Ισλαμικού κράτους στο Ιράκ, με τις τρομοκρατικές οργανώσεις της Αλ Κάϊντα του Μπιν Λάντεν, και τις άλλες μουσουλμανικές τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία, στο Αφγανιστάν, στην Νιγηρία, στην Αίγυπτο, στη Λιβύη, στην Αλγερία, στο Πακιστάν, στην Σομαλία και αλλού, έχουμε ένα είδος θρησκευτικότητας που θέλει να πολιτικοποιηθεί και να γίνει θεοκρατία. Το φαινόμενο του θρησκευτικού αυτού φανατισμού χαρακτηρίζεται από μισαλλοδοξία και επιθετικότητα απέναντι σε όσους δεν συμμερίζονται το δικό τους όραμα για το κόσμο και την ιστορία και προσπαθεί να επιβληθεί στο όνομα του Θεού διά της ισχύος και της βίας. Χρησιμοποιούν δηλαδή κάθε μέσον χωρίς να ενδιαφέρονται για τη προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των άλλων.
Επιπλέον κάθε φονταμενταλισμός, εκτός τού ότι είναι στραμμένος στο παρελθόν, αντιμετωπίζει με καχυποψία και εχθρότητα κάθε νεωτερισμό και ιδιαίτερα τον πλουραλισμό, την ανεκτικότητα και τη συνύπαρξη διαφορετικών παραδόσεων και απόψεων.
Έτσι τον Φονταμεταλισμό ως μαχητικό θρησκευτικό συντηρητισμό τον συνθέτουν τρία στοιχεία, η συντηρητικότητα, η θρησκευτικότητα και η μαχητικότητα (Καθηγητής Μάριος Μπέγζος).
Ο Φανατισμός συχνά ταυτίζεται με τον Φονταμενταλισμό. «Στην πραγματικότητα», μας λέει ο Καθηγητής Νικολαϊδης (Θεολογική Σχολή Αθηνών), «Φανατισμός και Φονταμελισμός είναι αδέλφια. Ταυτόχρονα διακρίνονται. Ο Φονταμενταλισμός θεμελιώνει τη διδασκαλία του στην αρχική θρησκευτική διδασκαλία και τη συνδέει με την ευθύνη της διατήρησης της. Ο Φανατισμός αγωνίζεται για την ευθύνη της επιβολής της με κάθε μέσον».
Το πρόβλημα της εποχής μας, λένε μερικοί σοβαροί αναλυτές, είναι η σύγκρουση του ισλαμιστικού και αμερικανικού φονταμεταλισμού. Η βία γεννά βία. Η τρομοκρατία τελικά αντιμετωπίζεται με τους Δημοκρατικούς θεσμούς, δηλαδή με τη Δημοκρατία και όχι από την αστυνομία της Πλανηταρχίας. Εδώ είναι ο μεγάλος ρόλος της Ευρώπης για τη προστασία της Παγκόσμιας Ειρήνης.
Ο φανατισμός μπορεί να βλαστήσει χωρίς τη σπορά της θρησκείας. Μάλιστα ο τυφλός και ακραίος φανατισμός, είτε του Ναζισμού είτε του Σταλινισμού, πολέμησαν την θρησκεία (ο Χίτλερ τον Ιουδαϊσμό και ο Στάλιν τον Χριστιανισμό και μάλιστα την Ορθοδοξία).
Η υγιής θρησκεία (Καθηγητής Μάριος Μπέγζος) μπορεί να αποβεί το πιο αποτελεσματικό μέσο για τη καταπολέμηση του φανατισμού, τόσο προληπτικά όσο και κατασταλτικά.
Η κάθε θρησκεία μέσα από την Ηγεσία της πρέπει να καλλιεργήσει τη θρησκευτική ανεκτικότητα. Χρειαζόμαστε δηλαδή διαφωτισμένη θρησκευτική Ηγεσία που πρέπει να πεισθεί και να πείσει ότι η ύπαρξη της κάθε θρησκείας είναι συνύπαρξη, ο λόγος είναι διάλογος και η επιβίωση είναι συμβίωση.
Στο χώρο του Ισλάμ, μερικοί τον Ιερό πόλεμο (Τζιχάντ) τον ερμηνεύουν ως πνευματική πάλη, άλλοι ότι στηρίζει την άμυνα κατά της διαφθοράς της πίστεως και της ηθικής. Υπάρχουν όμως κι αυτοί που τον κατανοούν ως επιθετικό πόλεμο, ακόμη και με τη τρομοκρατία, όπως εσυνέβει με τους πύργους της Αμερικής, στο Λονδίνο, στη Ναϊρόμπι και πρόσφατα στο Παρίσι. Για τους τρομοκράτες Ισλαμιστές το νόημα του ιερού πολέμου (τζιχάντ) είναι «αμείλικτος πόλεμος κατά των απίστων».
ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας και Καθηγητής μας κ. Αναστάσιος τονίζει ότι «ο Ισλαμικός φανατισμός είναι πλέον υπαρκτός και μοιάζει με πυρκαγιά σε δάσος μέ δυνατό άνεμο».
Γιατί όμως υπάρχει; Μήπως συνδέεται με την ανοχή μας σε κοινωνικές αδικίες, με την καταπάτηση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την αδυναμία μας να προστατέψουμε το θεσμό της Δημοκρατίας.
Για εκατομμύρια Μουσουλμάνους, οι πράξεις που στη Δύση αποκαλούνται «τρομοκρατικές», είναι πράξεις ηρωϊκές, μαρτυρικές, για την υπεράσπιση όχι μόνο του Ισλάμ, αλλά και της παγκόσμιας δικαιοσύνης, της προστασίας της κοινωνικής δικαιοσύνης, των δημοκρατικών θεσμών και των αθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι θρησκείες επηρεάζουν τη ζωή μας με πολλούς τρόπους, αλλά δεν έχουν καταφέρει ακόμη να επηρεάζουν τις αποφάσεις των Πολιτικών Ηγετών και των Ισχυρών Οικονομικών Παραγόντων.
Τελικά κανείς πόλεμος δεν είναι ιερός. Η ειρήνη μόνο είναι ιερή.
Εκεί που δεν στηρίζεται και δεν αναπτύσσεται ο διαθρησκειακός διάλογος αναπόφευκτα οδηγούμαστε στην ανάπτυξη νέων εκφράσεων θρησκευτικού φανατισμού που τελικά καταλήγουν σε ένα άλλο φοβερό «διάλογο», μας λέει ο άγιος Αλβανίας κ. Αναστάσιος, ανάμεσα στις αιφνιδιαστικές βίαιες ενέργειες των τρομοκρατών και τους πυραύλους των Ισχυρών.
Για να απομονωθούν οι τρομοκρατικές οργανώσεις, τα Κράτη και οι Λαοί που ανήκουν στον εκ παραδόσεως χριστιανικό κόσμο, οφείλουν να γίνουν πιο συνεπείς στα θέματα της κοινωνικής δικαιοσύνης, των δημοκρατικών θεσμών και της φτώχειας στην Οικουμένη. Εδώ είναι και η μεγάλη ευθύνη της Ευρώπης.
Σε μεγάλο μέρος του Ισλαμικού κόσμου δεσπόζει η βεβαιότητα ότι η Δύση έχει φερθεί και εξακολουθεί να φέρεται άδικα σε Λαούς που ακόμη υποφέρουν, όπως τους Παλαιστίνιους. Αυτή η αίσθηση της αδικίας προκαλεί οργή, αγανάκτηση και διάθεση για εκδικήσεως. Η συνεχής στήριξη των Η.Π.Α. στο Ισραήλ δημιουργεί τη διαμάχη Ισραήλ και Παλαιστινίων η οποία είναι καθαρά εδαφική, που εκ των υστέρων όμως φαίνεται κι ως θρησκευτικός πόλεμος.
Επιπλέον το πρόβλημα της φτώχειας πρέπει να το αντιμετωπίσουμε ώς υπόθεση που μας αφορά όλους. Ο Γκάντι έλεγε ότι «η ανέχεια και η φτώχεια είναι η χειρότερη μορφή βίας».
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ CONSENSUS
Η εποχή μας χρειάζεται συντονισμένη αντιμετώπιση της φτώχειας, απαιτείται κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη σε όλα τα επίπεδα. Στον προηγούμενο αιώνα, πολλές από τις καταπιεζόμενες κοινωνίες εγκλωβίσθησαν στο κομμουνιστικό σύστημα με την ελπίδα για κοινωνική δικαιοσύνη, να τα έχουν όλα κοινά, κάτι όμως που ποτέ δεν εσυνέβει. Σήμερα στους κοινωνικούς χώρους που βλέπουμε φαινόμενα οικονομικής εξαθλίωσης (Αφρική, Ασία, Λατινική Αμερική) παρουσιάζεται ένα δυναμικό Ισλάμ που στέλλει το μήνυμα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το ίδιο συμβαίνει και στο θέμα της προστασίας των δημοκρατικών θεσμών, όπως συμβαίνει με το φαινόμενο της Αραβικής Άνοιξης, άσχετα αν εξελίσσεται σε βαρύ χειμώνα, που ακόμη δεν γνωρίζουμε την τελική εξέλιξη της.
Οι οικονομικά ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπως είναι ο χώρος της Ευρώπης, που ξεκίνησαν από τη Χριστιανική παράδοση, χωρίς όμως να παραμείνουν συνεπείς σε θέματα δικαιοσύνης και δημοκρατίας. Η αδιαφορία των πλούσιων Εθνών για την εξαθλίωση εκατομμυρίων συνανθρώπων μας (ένα σχεδόν δισεκατομμύριο ανθρώπων δεν έχουν κανονική διατροφή) είναι απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια και την επιβίωση μας.
Όλοι μας είμαστε εναντίον της βίας. Ο ρόλος της θρησκείας πρέπει να συνδέεται με τη προαγωγή της ασφάλειας και της ειρήνης.
Για την Παγκόσμια ασφάλεια και προστασία της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών χρειαζόμαστε ένα consensus, μια συναντήληψη ευθύνης εκ μέρους Κυβερνήσεων, Αρχηγών Κρατών, Θρησκευτικών Αρχηγών, Μη Κυβερνητικών οργανισμών και Ανθρώπων. Οι Πολιτικοί Αρχηγοί οφείλουν να συνεργασθούν με τους θρησκευτικούς Αρχηγούς και να εργασθούν υπεύθυνα για το κοινόν καλόν όπως οι υπεύθυνοι γονείς για τα παιδιά τους. Οι Πολιτικοί πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για το κοινόν καλόν μας και να διαψέυσουν τον Σοβιετικό Ηγέτη Νικήτα Χρουστώφ που κάποτε είπε ότι «οι πολιτικοί είναι παντού οι ίδιοι. Υπόσχονται να κτίσουν γέφυρες ακόμη και όταν δεν υπάρχουν ποτάμια» (το είπε αυτό γιατί ως γνωστό οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης εκτίσθησαν εκεί που υπάρχουν μεγάλα ποτάμια, το νερό είναι πάντοτε βασικό μέσον επιβιώσης).
***Ο Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε Σεραφείμ εκπροσωπεί τον Αλεξανδρινό Προκαθήμενο κ. Θεόδωρον εις τους Διαθρησκειακούς Διαλόγους και στους Διεθνείς Οργανισμούς.
http://www.amen.gr/article20430
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου